ป้าอ๊อด จัดนิทรรศการ ‘คิดถึง ถวัลย์ ดัชนี’ ยกบ้านรั้วเขาควายมาไว้ที่หอศิลปฯ

...ไม่ว่าจะอยู่หนแห่งใด ในสภาพสภาวะใด 

ความคิดถึงที่ผมมีอยู่กับอ๊อดก็คงเป็นนิรันดร์ภาพ 

แม้ตราบกาลนิรันดร์ และแตกดับไปของสังขาร 

ผมก็เชื่อว่า ความคิดถึงอ๊อดนั้น
จะดำรงคงอยู่ในดวงจิตวิญญาณตลอดไป

(ที่มา: จากสูจิบัตรงานนิทรรศการ จดหมายที่อาจารย์ถวัลย์เขียนถึงป้าอ๊อด)

นิทรรศการ ‘คิดถึง ถวัลย์ ดัชนี’ มีจุดเริ่มจากความรักที่บ่มกลั่นด้วยกาลเวลากว่า 30 ปี ในบ้านนวธานี สถานที่เดียวที่เป็น “บ้าน” ของอาจารย์ถวัลย์ จริงๆ

"บ้านดำคือ งาน ส่วนบ้านรั้วเขาควายคือชีวต" “ทิพย์ชาติ วรรณกุล” หรือ “ป้าอ๊อด” ซึ่งอยู่กับศิลปินแห่งชาติถวัลย์ ดัชนี หรือ ลุงหวัน ที่แกเรียก มาตลอดเกือบ 30 ปี 

เพราะบ้านหลังนี้มี “ทิพย์ชาติ วรรณกุล” หรือ “ป้าอ๊อด” ซึ่งอยู่ด้วยกันจนลมหายใจสุดท้าย สิ่งดีงามต่าง ๆ และความทรงจำมากมายเกิดขึ้นที่นี่ คือช่วงเวลาแห่งความสุข และความสำเร็จอันยิ่งใหญ่ แต่ละวันของชีวิตทั้งคู่ล้วนดำเนินไปด้วยความเอื้ออาทร สำหรับเนื้อหา

ในนิทรรศการ จะเป็นการแสดงผลงานศิลปะที่สะท้อนชีวิตของอาจารย์ถวัลย์ ตั้งแต่ปีพ.ศ. 2482-2557 จากมุมมองของคนที่รักและคิดถึงอย่างป้าอ๊อด ที่เป็นเพื่อนและคู่ชีวิต รวมถึงการนำเอาผลงานมาออกแบบสร้างสรรค์เป็นเครื่องแต่งกาย โดย ต้อย นคร สัมพันธารักษ์ ดีไซเนอร์ระดับตำนานแห่งแบรนด์ NAGARA ซึ่งสร้างงานจากแรงบันดาลใจที่ได้รับจากงานของอาจารย์ถวัลย์ ในพิธีเปิดมีการเดินแฟชั่นโชว์ นอกจากนี้ ในแต่ละเดือนมีวงเสวนาที่ร่วมกันเติมเต็มความคิดถึงอีกด้วย

“สำหรับลุงหวันแล้ว ป้าอ๊อดเป็นเพื่อนสนิท เป็นคู่ชีวิต เป็นอะไรที่มีค่ามากกว่าสิ่งที่คนนอกมองเข้ามา และตัดสินเอาอย่างฉาบฉวย ป้าภูมิใจเสมอที่ได้ดูแลลุงหวันในทุกช่วงเวลาของชีวิต ได้เห็นความฝันหลาย ๆ อย่างของแกเป็นจริงขึ้นมา”

ป้าอ๊อด เปิดเผยไว้ในเนื้อความตอนหนึ่งของสูจิบัตรงานนิทรรศการ

นิทรรศการจัดขึ้น 8 ปีหลังการจากไปของอาจารย์ถวัลย์ วันที่ 3 กันยายน 2557 เวลาตีสอง วงการศิลปะสูญเสียศิลปินผู้มีผลงานเป็นที่ยกย่องทั้งในประเทศไทย และต่างประเทศ  ขณะที่ ป้าอ๊อด ความสูญเสียในวันนั้นยิ่งไม่อาจบรรยายได้ 

“ในวันนี้เมื่อปัญหาต่างๆ จบลงเรียบร้อยแล้วในทางกฎหมาย ป้าอ๊อดจึงอยากจัดนิทรรศการนี้ขึ้นเพื่อแสดงความรัก และความคิดถึงต่อลุงหวันเป็นครั้งสุดทาย ด้วยเงินทุนที่ป้าได้รับมรดก ป้าอยากจะตะโกนว่า คิดถึง เพราะไม่มีคำไหนมาแทนคำนี้ได้" ป้าอ๊อดบอกกับสื่อมวลชนและแขกที่มาชมนิทรรศการ

ภาพวาดทุกภาพ ประติมากรรมทุกชิ้น จดหมายทุกฉบับที่มาประกอบขึ้นเป็นนิทรรศการนี้จึงเป็นของจริงทั้งหมด ทั้และเป็นสิ่งแทนความทรงจำจากหัวใจของป้าอ๊อดที่มีต่อสามี

ของทุกอย่าง เครื่องใช้ และของสะสม ถูกนำมาจัดวางราวกับยกบ้านนวธานีมาไว้ที่หอศิลปฯ แม้ว่าอาจารย์ถวัลย์ ดัชนี จะมีชื่อเสียงไปทั้ว แต่น้อยคนนักจะรู้เรื่องชีวิตส่วนตัวของท่าน งานนี้แฟน ๆ นักสะสม และผู้เข้าชมจะได้เห็นที่ทำงาน เตียงนอน ของสะสม หรือแม้แต่ภาพวาดป้าอ๊อด หรือจดหมายถึงป้าอ๊อด ของส่วนใหญ่ไม่เคยแสดงที่ใดมาก่อน ร่วมทั้งรูปสองรูปสุดท้ายที่อาจารย์วาด ซึ่งมีชิ้นที่ยังไม่มีลายเซ็น เนื่องจากท่านยังวาดไม่เสร็จ

“ป้าอ๊อดกับลุงหวัน อยู่กันด้วยความรัก และความเข้าใจ ได้ยินลุงหวันพูดเสมอว่า ความรักปรากฏรูป แต่ไม่เคยเห็น ตอนนี้จะได้เห็นแล้ว และเมื่อความรักความคิดถึงได้ปรากฏรูปขึ้นมาในครั้งนี้ จึงอยากให้ทุกคนที่คิดถึงลุงหวัน มาแบ่งปันประสบการณ์กัน และสัมผัสบางแง่มุมที่ไม่เคยมีใครได้เห็นในตัวของศิลปินผู้ที่มีความละเอียดอ่อนในหลายมิติ ไม่ว่าจะเป็นภาพวาดหรือบทกวีที่ผสมผสานออกมาในเนื้องาน แล้วเก็บความคิดถึงนี้กลับไป นี่เป็นงานพิเศษที่ผู้หญิงคนหนึ่งจัดขึ้นเพื่อมอบให้กับทุกคนได้”