ประติมากรรม มามอง (Maman) แมงมุมยักษ์ของ หลุยส์ บูชัวร์ เตรียมอำลาเขาใหญ่

กลางพื้นที่สีเขียวของ “ศิลป่า เขาใหญ่” (Khao Yai Art Forest) ประติมากรรมแมงมุมขนาดยักษ์ชื่อ มามอง (Maman) ผลงานของศิลปินระดับตำนาน หลุยส์ บูชัวร์ (Louise Bourgeois) ยืนเด่นอย่างนิ่งสง่า ท่ามกลางภูเขาและท้องฟ้าที่ทอดยาวไปสุดสายตา ซึ่งได้เปิดให้ชมอย่างเป็นทางการตั้งแต่เดือนตุลาคม 2024 หากมองเพียงผิวเผิน อาจเห็นเป็นเพียงแมงมุมเหล็กขนาดยักษ์ แต่เบื้องหลังและความตั้งใจของศิลปินคืองานทีบรรจุความรัก ความขัดแย้ง และความทรงจำที่ลึกที่สุดในชีวิตคนคนหนึ่งเอาไว้

บูชัวร์สร้าง มามอง ขึ้นในช่วงบั้นปลายของชีวิต เมื่อเธอได้ตกผลึกกับอดีตและความสัมพันธ์ระหว่างเธอกับแม่ คำว่า “maman” ในภาษาฝรั่งเศส แปลว่า “แม่” และสำหรับเธอ แมงมุมคือสัญลักษณ์ของความเป็นแม่ เพราะมันถักทอใยเพื่อสร้างที่อยู่อาศัย เย็บซ่อมแซมความเสียหาย และปกป้องลูกๆ อย่างเงียบงัน ความรักของแม่จึงไม่ใช่เรื่องอ่อนหวานเสมอไป แต่เป็นพลังที่ซับซ้อน แข็งแกร่ง และบางครั้งก็น่ากลัว

โครงขาเหล็กทั้งแปดของแมงมุมสูงเกือบสิบเมตรนี้ แผ่ขยายราวกับจะครอบคลุมทุกชีวิตเบื้องล่าง—ให้ความรู้สึกทั้งปลอดภัยและอึดอัดในคราเดียว เป็นความรู้สึกที่ลูกหลายคนอาจคุ้นเคยดี บูชัวร์เคยกล่าวว่า “ความกลัวคือหัวใจของศิลปะ” และใน มามอง เธอกล้าหยิบเอาความรักที่เจือด้วยความกลัว ความชื่นชมที่เจือด้วยความไม่เข้าใจ มาแสดงผ่านสเกลที่ใหญ่จนไม่มีใครละสายตาได้

ผลงานชิ้นนี้เป็นส่วนหนึ่งของผลงานชุดสำคัญที่เธอสร้างในช่วงปลายชีวิต "Maman" ถูกสร้างขึ้นครั้งแรกในปี 1999 โดยเป็นส่วนหนึ่งของงานที่บูชัวร์ ได้รับมอบหมายให้จัดแสดงในซีรีส์ Unilever Series ที่ Tate Modern กรุงลอนดอน ในปี 2000 โดยงานเหล็กต้นฉบับนี้ได้จัดแสดงใน Turbine Hall และต่อมาก็จัดแสดงอยู่ด้านนอกแกลเลอรี ปัจจุบัน ส่วน "Maman" ฉบับสำริดหลายชิ้นได้ถูกจัดแสดงในสถานที่สำคัญหลายแห่งทั่วโลก ทั้งในฐานะงานสะสมถาวรและนิทรรศการชั่วคราว

การจัดแสดง มามอง ที่ศิลป่า เขาใหญ่ เป็นครั้งแรกที่คนไทยได้ชื่นชมผลงานประติมากรรมแมงมุมยักษ์ชิ้นนี้ ก่อนหน้านี้ผู้รักงานศิลปะชาวไทยมีโอกาสได้เห็นผลงานอื่นของเธอมาแล้ว ผลงานสำคัญอื่นๆ ของหลุยส์ บูชัวร์ ที่เคยจัดแสดงในประเทศไทยได้แก่: 

• "Hold Me Close" (2005): ประติมากรรมที่บูชัวร์บริจาคให้กับ โครงการประติมากรรมอนุสรณ์สถานสึนามิที่อุทยานแห่งชาติหาดนพรัตน์ธารา จังหวัดกระบี่ ในปี 2005  ขณะนี้มีแผนที่จะฟื้นฟูและติดตั้ง "Hold Me Close" คืนสู่พื้นที่สาธารณะในจังหวัดกระบี่อย่างถาวรภายในเดือนธันวาคม 2025 เพื่อให้เป็นอนุสรณ์สถานที่มีชีวิต ผลงานชิ้นนี้มีความสำคัญเป็นพิเศษ เนื่องจากเป็นประติมากรรมสาธารณะเพียงชิ้นเดียวของเธอในเอเชียตะวันออกเฉียงใต

• "Eyes" (1995) และ "Janus in Leather Jacket" (1968), "Nature Study" (1984), และ "Femme" (ประมาณปี 1960): ผลงานเหล่านี้เป็นส่วนหนึ่งของ บางกอก อาร์ต เบียนนาเล่ (BAB2024) ซึ่งจัดขึ้นระหว่างวันที่ 24 ตุลาคม 2024 ถึง 25 กุมภาพันธ์ 2025

ผลงานของ Louise Bourgeois มีชื่อเสียงในด้านความลึกซึ้งทางจิตวิทยาและอารมณ์ ซึ่งมักจะดึงมาจากประสบการณ์ชีวิตของเธอเอง และสำรวจธีมของความทรงจำ ความบอบช้ำ ครอบครัว และร่างกาย การปรากฏตัวของผลงานของเธอในประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง "Maman" และ "Hold Me Close" สะท้อนให้เห็นถึงความชื่นชมที่เพิ่มขึ้นสำหรับศิลปะร่วมสมัยระดับนานาชาติในวงการศิลปะที่มีชีวิตชีวาของประเทศ

สำหรับคนรักศิลปะหรือใครก็ตามที่เคย “รู้สึก” กับคำว่าแม่ มามอง คือโอกาสครั้งสำคัญที่จะได้สัมผัสงานศิลป์ที่ทั้งงดงามและสั่นสะเทือนใจในคราวเดียว ช่วงวันที่ 16–17 สิงหาคมนี้จะเป็นสุดสัปดาห์สุดท้ายก่อนที่แมงมุมยักษ์จะกลับคืนสู่ The Easton Foundation ที่นิวยอร์ก เพื่อเดินทางไปจัดแสดงในที่อื่นต่อไป

ในโอกาสอำลา ศิลป่า เขาใหญ่ เตรียมจัดกิจกรรมพิเศษตลอดสองวัน โดยไฮไลต์อยู่ที่การแสดงโขนร่วมสมัยจากกรมศิลปากร กำกับโดยจิตติ ชมพี นับเป็นการพบกันของศิลปะสองวัฒนธรรม—ตะวันตกและตะวันออก ในจังหวะของการ “จากลา” ที่อ่อนโยนแต่หนักแน่น เหมือนใยแมงมุมที่ยึดโยงเราไว้กับความทรงจำที่ไม่มีวันคลี่คลาย

PHOTO by Samatcha Apaisuwan

#Maman #LouiseBourgeois #ศิลป่าเขาใหญ่ #KhaoYaiArtForest #แมงมุมยักษ์