ไพโรจน์ พิเชฐเมธากุล : ถัดจากตามฝัน คือการแบ่งปันประสบการณ์ ศิลปินที่เปลี่ยนผนังเมืองให้เป็นพื้นที่ของทุกคน

คุยกับ ป๊อก – ไพโรจน์ พิเชฐเมธากุล หรือ เฮียป๊อก ศิลปินอิสระในวันสบาย ๆ ก่อนเปิดโปรเจคใหม่(ที่ยังเป็นความลับ) ในปลายปีที่น่าจะเป็นอีกหนึ่ง “ที่สุด” บนเส้นทางชีวิตก็ว่าได้

เฮียป๊อกในวัยขึ้นต้นด้วยเลข 4 เล่าถึงการทำงานศิลปะหลังจากกลับมาอยู่เมืองไทยถาวรได้ 5 ปีแล้วว่ายังสนุกกับการทำงานกับผู้คนเช่นเคย “ผมไม่ได้เอาเงินเป็นตัวตั้ง ผมทำทุกอย่างเพื่อความสบายใจ” ว่าแล้วก็เปิดภาพถ่ายผลงานในโครงการแต้มสีเมืองสิงห์ ที่ชวนชาวสิงห์บุรีมาร่วมกันวาดรูปบนกำแพงเขื่อน ริมถนนวิไลจิตต์ กลางตัวเมืองสิงห์บุรี มาให้ชม

“โปรเจคนี้ทำมา 2 ปีแล้ว ชวนเด็ก ๆ เยาวชนมาวาดรูปด้วยกัน เป็นการรวมตัวของคนในจังหวัดจริง ๆ ก่อนวาดรูปจะมีการทำประชามติ ทางอบจ.(องค์การบริหารส่วนจังหวัดสิงห์บุรี) เชิญประชาชนทุกอาชีพ ครู นักเรียน ทหาร พ่อค้าแม่ค้า มาประชุมกันว่าอยากจะให้มีภาพอะไรวาดอยู่บนกำแพงเขื่อน ความยาว 3.4 ก.ม. ผมบอกว่าอาทิตย์หน้าผมจะมาขอข้อมูลจากทุกคนนะครับ

หลังจากได้ข้อมูลแล้วผมก็จะกลับไปร่างแบบมาหนึ่งพันแบบ เพราะพื้นที่ยาวมาก ต้องมีการแบ่งพื้นที่ว่าแต่ละส่วนจะเล่าเรื่องอะไร เช่น ประวัติศาสตร์ บุคคลสำคัญ อาหารการกิน ไปจนถึงชีวิตของผู้คน เรียกว่าบนกำแพงเขื่อนนี้เราจะได้เห็นอดีตจนถึงปัจจุบันของจังหวัดสิงห์บุรี”

เฮียป๊อก กล่าวว่างานนี้เปิดรับอาสาสมัครช่วยเพ้นท์ทุกเพศทุกกวัย โดยมีการเวิร์คช้อปให้น้อง ๆนักเรียนเป็นการเตรียมการพร้อม มีพี่กลุ่มศิลปินและจิตอาสาทำหน้าที่เป็นพี่เลี้ยงคอยแนะนำและช่วยผสมสี

“เราชวนทุกคนนะครับ ให้เขาได้ระบายสีด้วยมือของเขาเองแล้วเขาก็จะรักมัน มีอาแปะคนหนึ่งแกภูมิใจมากมาบอกผมว่าซาลาเปาลูกนี้อั๊วเป็นคนวาด เด็กช่างที่ชอบพ่นสีตามกำแพงผมบอกมาเลย อยากวาดรูปอะไรเดี๋ยวเฮียร่างให้ แทนที่เขาจะไปเที่ยวบอมบ์งานคนอื่น ผมก็ให้เขามาพ่นสีตามแบบที่เขาอยากทำเลย”

ในบรรดาจิตอาสาที่มาช่วยนี้มีอดีตนักโทษที่เฮียป๊อกให้โอกาสมาร่วมทีมด้วย 

“โปรเจคก่อนหน้านี้ผมเข้าไปวาดรูปในเรือนจำกลาง จังหวัดราชบุรี ผมคิดมาตั้งแต่อยู่อเมริกาแล้วว่าอยากเข้าไปสอนวาดรูปในนั้น ผมอยากสร้างต้นแบบให้เห็นว่าในเรือนจำเราสอนเขาวาดรูปได้นะ คุกไม่ได้มีไว้แค่ขังเขาไว้ให้ออกกำลังกาย วิดพื้น แต่ให้วิชาชีพเขาได้ คนที่วาดรูปเก่งแล้วพ้นโทษออกมาก็มาอยู่กับทีมผม

ผมติดต่อไปเอง 6 เดือนไม่สำเร็จ จนรายการซูเปอร์ 100 ช่วยประสานงานให้ เข้าไปทีแรกไม่มีคนเข้าใจ ไม่มีใครยุ่งกับผมเลย ผมเลยเขียนรูปไปเรื่อย ๆ  วาดรูปพระพุทธรูป วัดสำคัญต่าง ๆบนกำแพงเพราะอยากให้มีวัดในเรือนจำ พี่บางคนต้องอยู่ในนั้นตลอดชีวิตถ้าอย่างนั้นมาสวดมนต์กันตรงนี้กันเลยดีไหม

เขียนรูปไปสักพักจนได้ใจกัน เขาก็มาช่วยกันเขียน ผมบอกว่าใครที่ใกล้พ้นโทษถ้าออกมาแล้วให้มาหาผม เงินไม่มีผมส่งให้แต่คุณต้องทำอาชีพนะ มีคนหนึ่งเปิดร้านขายผลไม้อยู่แถวบางนาผมไปอุดหนุนเข้าอยู่เรื่อย ๆ ผมอยากให้โอกาสเขา เพราะคนเหล่านี้ขาดโอกาส”

เฮียป๊อกบอกกับเราว่า ศิลปินนอกจากสร้างสรรค์งานศิลปะแล้วควรมีจิตสำนึกในการช่วยเหลือสังคมด้วย “ย้อนกลับไปถึงจุดเริ่มต้นที่ผมวาดรูปให้คนไร้บ้านช่วงที่ผมไปตามหาความฝันและเรียนต่อปริญญาโทที่อเมริกา วันหนึ่งผมเห็นคนไร้บ้านถูกทำร้ายบาดเจ็บ ผมเดินผ่านไปไม่ได้เข้าไปช่วยแต่คิดมาตลอดทางว่าเขาจะเป็นอย่างไร 

เช้าวันรุ่งขึ้นผมเข้าไปมหาวิทยาลัยแล้วขนเฟรมมาวาดรูปที่ข้างถนน ผมรู้สึกว่าหน้าที่ของศิลปินควรทำอะไรได้มากกว่านั้น ขณะที่เราวาดรูปให้กับคนไร้บ้านเราก็สอนเขาวาดรูปไปด้วย ผมบอกว่าถ้านั่งอยู่เฉย ๆคงไม่ได้เงินเพิ่ม คงไม่ได้อาหาร มาฝึกวาดรูปไปด้วยกันเรื่อย ๆ อีกหน่อยคุณสามารถวาดรูปแล้วขายได้ด้วย”

การตามหาความฝันบนเส้นทางศิลปะที่นิวยอร์กไม่มีทางลัด ชีวิตไม่เคยราบรื่น เฮียป๊อกหาเลี้ยงชีพด้วยการเป็นพนักงานเสิร์ฟในร้านอาหาร สอนพิเศษศิลปะ ว่างเมื่อไหร่ออกไปวาดภาพคนไร้บ้านตามที่ต่าง ๆจนถูกตำรวจจับนับครั้งไม่ถ้วน 

กว่าพิพิธภัณฑ์ศิลปะร่วมสมัย New Museum ที่นิวยอร์กจะเห็นคุณค่าของผลงานให้นำไปจัดแสดงในพิพิธภัณฑ์ เขาต้องปลอมตัวไปเป็นเชฟทำอาหารให้คนไร้บ้าน 80 คน แล้วใช้เวลาที่ว่างจากงานวาดรูปพวกเขาเหล่านั้นเพื่อนำมาจัดแสดงในนิทรรศการ

“วันเปิดงานผมเชิญพวกเขาไปร่วมงาน ทุกคนดีใจที่มีคนให้เกียรติและเห็นคุณค่า ผลงานได้รับการประมูลนำเงินไปช่วยเหลือมูลนิธิที่ให้อาหารและที่พักแก่คนไร้บ้าน ผมต้องขอบคุณพวกเขาที่สอนให้ผมรู้จักกับชีวิต”

ร่วม 10 ปีที่ล้มลุกคลุกคลีกับการวาดรูปคนไร้บ้านในย่านเมืองใหญ่ตั้งแต่ซานฟรานซิสโก นิวยอร์ก ลอนดอน ปารีส จนได้รับการยอมรับในฐานะศิลปินไทย และได้รับรางวัลบุคคลดีเด่นของนิวยอร์ก ประจำปี 2562 เฮียป๊อกตัดสินใจกลับบ้าน ด้วยสาเหตุสั้น ๆ คือ สร้างแรงบันดาลใจให้เด็กไทย

“ชีวิตผมมันเลยจุดที่ตามหาความฝันไปแล้ว ตอนที่อยู่นิวยอร์กมันยากมาก ตัวคนเดียวภาษาอังกฤษก็ไม่รู้เรื่อง ผมพยายามหาคนช่วยตลอดเวลา จนผลงานของผมได้เข้าแสดงในมิวเซียม หนังสือพิมพ์นิวยอร์กไทม์มาสัมภาษณ์ผม ทุกคนจึงมาหาผมกันหมด แต่ผมคงไม่ลืมวันที่ผมเคยลำบาก ผมอยากจะบอกว่าภาพเขียนเหล่านี้เป็นผลงานของคนไทยไม่ใช่คนอเมริกัน

วันนี้ผมอยากส่งต่อแรงบันดาลใจให้กับคนรุ่นใหม่ คิดแล้วลงมือทำไปได้เลย เพราะคนที่ประสบความสำเร็จคือคนที่ทำอยู่เรื่อย ๆ คนที่ล้มเลิกไปก่อนจะไม่มีวันประสบความสำเร็จ”

ก่อนที่เราจะได้พบกับโปรเจคใหญ่ที่จะเผยความลับในปลายปีนี้ของ ป๊อก -ไพโรจน์ พิเชฐเมธากุล  เขาและทีมงานมีนัดที่จะกลับไปแต้มสีบนผนังเขื่อนกั้นน้ำที่สิงห์บุรีอีกครั้ง โดยจะไปที่อำเภออินทร์บุรี

“ศิลปะมีหลายมิตินะครับ ศิลปะเปลี่ยนเมืองได้แต่ต้องใช้ให้เป็น ถ้าเราไปวาดเองมันง่ายเกินไป แต่ถ้าเราชวนทุกคนมาลงมือวาดระบายสีไปด้วยกัน เขาก็จะรักมัน”

สิงห์บุรีทักแล้ว ตามไปชมภาพที่วาดด้วยความรักกันเลย

PHOTO Courtesy of  Pairoj Pichetmetakul

#ป๊อกไพโรจน์พิเชฐเมธากุล #PairojPichetmetakul  #ศิลปะเพื่อสังคม #StreetArtThailand #SingBuri #HappeningBKK #OFFTHERADAR