เปิดศักราชใหม่สู่การดูแล 'หัวใจล้มเหลว' แบบครบวงจรเพื่อคนไทย

รู้หรือไม่? ประเทศไทยมีผู้ป่วยโรคหัวใจและหลอดเลือดสะสมมากกว่า 250,000 ราย โดยภาวะหัวใจล้มเหลวคร่าชีวิตคนไทยถึงชั่วโมงละ 5 คน

การค้นหาและนำผู้ป่วยเข้าสู่ระบบการรักษาก่อนเกิด “ภาวะหัวใจล้มเหลว” ถือเป็นภารกิจสำคัญของระบบสาธารณสุขในยุคที่ประเทศไทยมีผู้ป่วยโรคหัวใจและหลอดเลือดสะสมมากกว่า 250,000 ราย โดยภาวะหัวใจล้มเหลวคร่าชีวิตคนไทยถึงชั่วโมงละ 5 คน และมากกว่า 30% ของผู้ป่วยที่เคยนอนโรงพยาบาลจากภาวะหัวใจล้มเหลว แม้จะรักษาจนอาการดีขึ้นและกลับบ้านได้แล้ว ก็ต้องกลับมานอนโรงพยาบาลซ้ำอีกภายใน 1 เดือน

สมาคมแพทย์โรคหัวใจแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ ร่วมกับกระทรวงสาธารณสุข แผนบริการ (Service Plan) ของสาขาโรคหัวใจ และแอสตร้าเซนเนก้า ประเทศไทย จึงได้ริเริ่ม “โครงการความร่วมมือในการยกระดับมาตรฐานการรักษาผู้ป่วยโรคหัวใจล้มเหลวแบบครบวงจร (Collaborative Excellence in Heart Failure Management)” ขึ้น เพื่อดูแลและแก้ไขปัญหาดังกล่าวอย่างเป็นระบบ

เป้าหมายหลักของโครงการนี้ คือการค้นหาผู้ป่วยหรือผู้ที่มีความเสี่ยงต่อภาวะหัวใจล้มเหลวให้พบตั้งแต่ก่อนมีอาการ และนำเข้าสู่ระบบเพื่อรับการดูแลรักษาอย่างเหมาะสม ไม่ปล่อยให้อาการลุกลามจนรุนแรง

 

พล.ต.ต. นพ. เกษม รัตนสุมาวงศ์ นายกสมาคมแพทย์โรคหัวใจแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถัมภ์ กล่าวถึงปัญหาว่า “ภาวะหัวใจล้มเหลวเป็นปัญหาใหญ่ทั่วโลก และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง เป้าหมายหลักในการรับมือคือ การลดอัตราการตาย การนอนโรงพยาบาล และช่วยให้ผู้ป่วยสามารถใช้ชีวิตได้อย่างปกติไม่เป็นภาระต่อสังคม สมาคมฯ จึงมุ่งเน้นให้ความรู้แก่กลุ่มเป้าหมาย 2 กลุ่ม คือ แพทย์และประชาชนทั่วไป”

 

ศาสตราจารย์ นพ. รุ่งโรจน์ กฤตยพงษ์ คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล และประธานชมรมโรคหัวใจล้มเหลวแห่งประเทศไทย กล่าวว่า “ปัจจุบันประมาณ 1% ของประชากรไทยมีภาวะหัวใจล้มเหลว ความท้าทายแรกคือ การวินิจฉัยโรคที่ทำได้ยาก เนื่องจากอาการไม่ชัดเจน ผู้ป่วยหลายรายไม่สามารถบอกเล่าอาการได้อย่างละเอียดและชัดเจนเพียงพอ ซึ่งสะท้อนให้เห็นว่าผู้ป่วยขาดความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับภาวะสุขภาพของตนเอง”

นอกจากนี้ ความท้าทายสำคัญอีกประการ คือการขาดแคลนแพทย์เฉพาะทาง และการเข้าถึงยาและการรักษาที่เหมาะสมยังไม่ครอบคลุมทั่วประเทศ จึงจำเป็นต้องสร้างระบบที่มีประสิทธิภาพ พัฒนาศักยภาพบุคลากร และสร้างเครือข่ายดูแลผู้ป่วยหัวใจล้มเหลวเชื่อมโยงโรงพยาบาลทุกระดับให้มีมาตรฐานเดียวกัน ความร่วมมือในโครงการนี้จึงดำเนินการทั้งภาครัฐและเอกชนควบคู่กัน เพื่อยกระดับระบบการรักษาและลดการสูญเสียชีวิต รวมถึงการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า

 

นพ. สิทธิลักษณ์ วงษ์วันทนีย์ รองผู้อำนวยการกองบริหารการสาธารณสุข สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข และเลขานุการแผนบริการ (Service Plan) สาขาโรคหัวใจ กระทรวงสาธารณสุข กล่าวว่า “หนึ่งในปัจจัยสำคัญของโครงการ คือ การทำให้คนไทยเข้าถึงการวินิจฉัยและรักษาที่มีคุณภาพ โดยไม่ถูกจำกัดด้วยปัจจัยด้านรายได้”

กระทรวงสาธารณสุขในฐานะหน่วยงานหลัก ได้กำหนดแนวทางรักษาและดูแลผู้ป่วยโดยอ้างอิงจากมาตรฐานสากล พร้อมเผยแพร่ให้โรงพยาบาลทั่วประเทศใช้ รวมทั้งร่วมมือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการพัฒนาศักยภาพบุคลากร และสร้างเครือข่ายดูแลสุขภาพที่เข้มแข็งทั่วประเทศ เพื่อลดอัตราการสูญเสียทั้งชีวิตและทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ

นอกจากนี้ ยังได้จัดตั้งคลินิกหัวใจล้มเหลวในโรงพยาบาลหลายแห่ง โดยเฉพาะโรงพยาบาลขนาดกลางและใหญ่ที่มีความพร้อม คลินิกดังกล่าวประกอบด้วยบุคลากรทางการแพทย์หลายสาขาวิชา ไม่ใช่เฉพาะแพทย์โรคหัวใจเท่านั้น เพื่อดูแลผู้ป่วยในทุกมิติ ทั้งเรื่องอาหารที่ถูกต้องตามหลักโภชนาการและเหมาะสมกับโรค การออกกำลังกาย การรับประทานยาอย่างถูกต้องและสม่ำเสมอ รวมถึงการให้คำแนะนำแก่ผู้ดูแลหรือญาติผู้ป่วย

ส่วนหน่วยงานวิชาชีพและเอกชน เช่น สมาคมแพทย์โรคหัวใจแห่งประเทศไทย และชมรมโรคหัวใจล้มเหลวแห่งประเทศไทย ได้ให้ความรู้แก่ประชาชนทั่วไปเกี่ยวกับโรคและการดูแลสุขภาพ ผ่านช่องทางต่างๆ เช่น thaihealthyheart.com เพื่อส่งเสริมให้ประชาชนดูแลตนเองได้ดีขึ้น หรือสามารถบอกเล่าอาการแก่แพทย์ได้ชัดเจนยิ่งขึ้น ซึ่งจะช่วยให้การวินิจฉัยโรครวดเร็วและแม่นยำขึ้น

โรมัน รามอส ประธานบริษัทแอสตร้าเซนเนก้า ประเทศไทย และ Frontier Markets กล่าวว่า “บริษัทฯ มุ่งมั่นสนับสนุนการยกระดับการดูแลผู้ป่วยภาวะหัวใจล้มเหลว ร่วมมือกับพันธมิตรทุกภาคส่วน เพื่อให้ความรู้และช่วยให้การดูแลผู้ป่วยทั่วถึงด้วยบริการคุณภาพ โครงการนี้เป็นตัวอย่างของความมุ่งมั่นดังกล่าว”

ด้วยความร่วมมือจากทุกฝ่าย ภารกิจค้นหาผู้มีความเสี่ยงและผู้ป่วย รวมถึงการนำเข้าสู่กระบวนการรักษาและดูแล จะค่อยๆ พัฒนาขึ้น และช่วยเสริมความแข็งแกร่งให้ระบบสาธารณสุขไทยมีความมั่นคง ยั่งยืน และเข้าถึงประชาชนทุกคนได้ในอนาคต