Day of the Dead – เมื่อคนตายคืนสู่เหย้า

        Day of the Dead มีชื่อไทยหลายเวอร์ชั่น บ้างก็เรียกว่า วันแห่งความตาย, วันของผู้ล่วงลับ หรือวันของคนที่ตายไปแล้ว ทั้งหมดล้วนหมายถึง “ดิอา เด โลส มัวร์โตส” (Dia De Los Muertos) เทศกาลที่ฉลองกันในเม็กซิโกและลาตินอเมริกา เป็นช่วงเวลาที่ระลึกถึงญาติสนิทมิตรสหายผู้ล่วงลับไปแล้ว และช่วยเตือนใจคนเป็นในเรื่องมรณานุสติไปพร้อมกัน งานนี้จัดทุกปีในวันที่ 1 และ 2 พฤศจิกายน แม้จะตามหลังฮัลโลวีนมาติดๆ แต่เจ้าของประเพณีเขาย้ำเสมอว่านี่ไม่ใช่วันปล่อยผี เป็นเทศกาลที่เกี่ยวกับโลกหลังความตายในรูปแบบที่แตกต่างกัน

        งานวันแห่งความตายเป็นวัฒนธรรมท้องถิ่นระดับมรดกโลก ที่สืบทอดมากว่าสามพันปี จากความเชื่อดั้งเดิมของชาวแอซเท็ค ที่บูชาเทพีแห่งความตาย ก่อนยุคสเปนเข้ายึดครอง และก่อนนับถือคาธอลิก แล้วอิทธิพลทั้งสามก็ผสมกลมกลืนออกมาเป็นรูปแบบปัจจุบัน

        เทศกาลเริ่มจากจัดแต่งที่บูชาในบ้าน มีแท่นเซ่นไหว้ด้วยอาหารที่ชอบและของโปรดอื่น ๆ รวมทั้งหนังสือหรือเครื่องดนตรี ในบางที่ถือว่าวันแรกเป็นวันของเทวดาเล็ก ๆ เพราะวิญญาณเด็กจะเดินทางได้เร็วกว่าผู้ใหญ่ หลังจากเซ่นไหว้ ก็จะเดินพาเหรดไปปาร์ตี้กันต่อที่สุสาน โดยนำของกินไปฉลองระหว่างที่ทำความสะอาดหลุมศพ ร้องเพลงและพูดคุยกับบรรพบุรุษ มีการพาสมาชิกใหม่ๆ ในครอบครัวไปแนะนำตัวด้วย

         

        อาหารและขนมจะประดิษฐ์ตามเทศกาล อย่างน้ำตาลปั้นใส่พิมพ์ออกมาเป็นรูปหัวกะโหลกหลาก ซุปไก่แบบแอซเท็ค และขนมปังหวานออฟเดอะเด้ดทานคู่กับกาแฟหรือโกโก้

        ใครที่ได้ชม COCO ภาพยนต์แอนิเมชันของดิสนีย์  อาจจะคิดภาพตามได้ดีเพราะหนังมีฉากสำคัญของเรื่องเกี่ยวข้องกับDay of the Dead และการเฉลิมฉลองที่ยิ่งใหญ่ของทุกครอบครัว

         ของตกแต่งที่เห็นได้ทั่วไปคือโครงกระดูกเปเปอร์มาเช่แต่งตัวแบบต่างๆ สวยงามสนุกสนาน มีตัวอาเลบริเจสสีสดใสในตำนาน ขนาดประมาณน้อง ๆ ไดโนเสาร์ เป็นโฟล์คอาร์ทอีกแบบหนึ่ง กับปาเปล ปิกาโด ธงทิวกระดาษสีฉลุลาย และที่จะขาดเสียมิได้ ก็คือ “ลาคาทริน่า”       

        โครงกระดูกสุภาพสตรีแต่งตัวงดงาม เป็นอีกสัญลักษณ์สำคัญของเทศกาลนี้ ที่วาดขึ้นโดยโฮเซ่ กัวดาลูเป้ โปซาด้า เพื่อสื่อถึงความสวยสง่าไฮโซ (ที่สุดท้ายก็ม้วยมรณาเช่นกัน) เธอโด่งดังขึ้นหลังจากจิตรกรดิโอโก ริเวร่า สามีของฟรีด้า คาห์โลห์ นำมาตีความใหม่และวาดภาพของเธอไว้ในจิตรกรรมฝาผนัง เป็นรูปตัวเขาเองในวัยเด็กจับมือกับลา คาทริน่าที่แต่งตัวหรูหราสวมหมวกปีกกว้างปักขนนก ยืนอยู่ในหมู่คน ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑ์ในเม็กซิโก ซิตี้

         นับได้ว่าเป็นเทศกาลแห่งความรักและความตาย ที่ชวนให้ปลงตกกับชีวิต