เปิดไทม์ไลน์ผู้ป่วยต้องสงสัย "ฝีดาษลิง" สายพันธุ์ Clade 1B รายแรกในไทย

เบื้องต้นทราบว่าผู้ป่วยเป็ยชาวยุโรป ที่เดินทางเข้าไทยวันที่ 14 สิงหาคม เวลา 18.00 น. และเดินทางมาจากทวีปแอฟริกา ซึ่งมีการระบาดของโรคฝีดาษลิง ชนิด Clade 1B โดยเดินทางมาจากที่ประเทศที่สงสัย และต่อเครื่องบินจากประเทศตะวันออกกลาง ไม่ใช่เดินทางโดยตรงมายังประเทศไทย (ทั้งนี้ มีระบบการสอบสวนโรค 43 คนที่นั่งใกล้ชิดบนเครื่องบินที่เป็นทั้งไทยและต่างชาติ ซึ่งต้องเฝ้าระวังติดตามอาการไปอีก 21 วัน)

จากนั้นวันที่ 15 สิงหาคม ผู้ป่วยเริ่มมีอาการไข้ มีตุ่มขึ้นเล็กน้อยจึงเดินทางไปโรงพยาบาล เมื่อโรงพยาบาลซักประวัติได้มีการตรวจฝีดาษลิงสายพันธุ์ Clade 2 ปรากฏผลลบ ส่วนการตรวจสายพันธุ์ Clade 1B ปรากฏว่าผลไม่ชัดเจน โดยมีการตรวจยืนยันอีกว่าใช่ฝีดาษลิงหรือไม่ด้วยการใช้ยีนส์ ซึ่งพบว่าเป็นฝีดาษลิงอย่างแน่นอน แต่ขณะนี้ยังไม่ใช่สายพันธุ์ Clade 2 ส่วนสายพันธุ์ Clade 1B ก็ยังไม่ชัดเจน จึงต้องมีการไล่ยีนส์ตรวจซ้ำอีกครั้งว่าใช่สายพันธุ์ Clade 1B หรือไม่

ขณะนี้ผู้ป่วยไม่มีอาการรุนแรง คาดว่าวันที่ 23 ส.ค.นี้จะสามารถยืนยันผลการตรวจได้ 100% หากผลการตรวจยืนยันว่าเป็นสายพันธุ์ 1B ก็จะถือว่าเป็นผู้ป่วยคนแรกที่พบในประเทศไทยสำหรับสายพันธุ์ 1B

 

สถานการณ์โรคฝีดาษลิงในไทย

อธิบดีกรมควบคุมโรค ให้ข้อมูลว่า ฝีดาษลิงมีหลายสายพันธุ์เหมือนไข้หวัดใหญ่ ขึ้นอยู่กับว่าสายพันธุ์ใดระบาด โดยในปี 2565 มีการระบาดของสายพันธุ์ Clade 2 ซึ่งในประเทศไทยก็พบการระบาดของสายพันธุ์นี้ตั้งแต่ปี 2565 ถึงปัจจุบันประมาณ 800 คน

ส่วนในปี 2567 ตั้งแต่ต้นปีก็พบฝีดาษลิงสายพันธุ์ Clade 2 ประมาณ 140 คน แต่เนื่องจากองค์การอนามัยโลก (WHO) ได้ประกาศให้ฝีดาษลิงสายพันธุ์ Clade 1B เป็นสายพันธุ์ที่ต้องเฝ้าระวัง ก็อาจจะมีผลกระทบได้ ซึ่งถือเป็นการตอบสนองของประเทศไทยหลังจากที่องค์การอนามัยโลกได้ประกาศไว้

สำหรับสายพันธุ์ที่มีการระบาดในทั่วโลกขณะนี้แบ่งออกเป็น 2 สายพันธุ์ คือ สายพันธุ์ Clade 1 หรือสายพันธุ์แอฟริกากลาง ที่มีความรุนแรง อาจถึงขั้นเสียชีวิต พบการระบาดในแอฟริกากลางและแอฟริกาตะวันออกเป็นหลัก มีอัตราการป่วยตายสูง โดยพบกลุ่มเสี่ยงเป็นเด็กและผู้สูงอายุ และสายพันธุ์ Clade 2 หรือสายพันธุ์แอฟริกาตะวันตก มีความรุนแรงน้อยกว่าสายพันธุ์แอฟริกากลางมาก ซึ่งเป็นสายพันธุ์ที่กำลังระบาดอยู่ในไทยและหลายประเทศทั่วโลก

 

ความแตกต่างของสายพันธุ์ Clade 1B กับสายพันธุ์ Clade 2

เดิมสายพันธุ์ Clade 2 ที่ระบาดในไทยเป็นสายพันธุ์ที่พบในผู้ใหญ่เยอะ แต่ Clade 1B พบในเด็กเยอะ ซึ่งสายพันธุ์ Clade 1B นั้นรุนแรงกว่า Clade 2 แต่ไม่ได้รุนแรงจนน่ากลัว และไม่ได้ติดง่ายเหมือนโควิด-19 

อาการฝีดาษลิงสายพันธุ์ Clade 1

โดยทั่วไปอาการจะเริ่มแสดงภายใน 5-21 วัน หลังจากสัมผัสเชื้อ และอาการที่พบได้บ่อย ได้แก่

1. ไข้สูงกว่า 38.5 องศาเซลเซียส
2. ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
3. อ่อนเพลีย ไม่มีแรง
4. ต่อมน้ำเหลืองโต โดยเฉพาะบริเวณรักแร้ คอ หรือขาหนีบ
5. มีผื่นขึ้น เริ่มจากใบหน้าแล้วลามไปทั่วร่างกาย มีหลายระยะ เริ่มจากตุ่มเล็กๆ สีแดง ค่อยๆ เปลี่ยนเป็นตุ่มน้ำใส ตุ่มหนอง และสุดท้ายตกสะเก็ด
6. อาจมีอาการอื่นๆ ร่วมด้วย เช่น เจ็บคอ ไอ ท้องเสีย หรือมีการอักเสบของเยื่อบุตา

 

การรับเชื้อของฝีดาษลิง สายพันธุ์ Clade 1

1. การสัมผัสโดยตรงกับตุ่มน้ำ ตุ่มหนอง หรือของเหลวจากตุ่มน้ำของผู้ป่วย เป็นวิธีการแพร่เชื้อที่สำคัญที่สุด
2. การสัมผัสกับสิ่งของปนเปื้อน เช่น ผ้าปูที่นอน เสื้อผ้า เครื่องใช้ส่วนตัว หรือพื้นผิวที่ปนเปื้อนด้วยสารคัดหลั่งของผู้ป่วยก็สามารถทำให้ติดเชื้อได้
3. การมีเพศสัมพันธ์กับผู้ป่วยเป็นอีกหนึ่งช่องทางการแพร่เชื้อที่สำคัญ

วิธีการป้องกันโรคฝีดาษลิงสายพันธุ์ Clade 1

• หลีกเลี่ยงการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วย โดยเฉพาะการสัมผัสกับผื่น
• ล้างมือบ่อยๆ โดยเฉพาะหลังสัมผัสสิ่งของ หรือพื้นผิวที่อาจปนเปื้อนเชื้อ
• สวมหน้ากากอนามัย เมื่ออยู่ในพื้นที่ที่มีผู้ป่วยจำนวนมาก
• ฉีดวัคซีน หากมีวัคซีนป้องกันฝีดาษลิง ควรได้รับการฉีดวัคซีน

ล่าสุด สภากาชาดไทย โดยสถานเสาวภา เปิดให้บริการวัคซีนป้องกันโรคฝีดาษลิง สำหรับผู้ที่มีอายุตั้งแต่ 18 ปีขึ้นไป ที่มีความประสงค์ฉีดวัคซีนป้องกันโรคฝีดาษลิง สามารถเข้ารับบริการวัคซีนได้ที่ ตึกราชูทิศ สถานเสาวภา สภากาชาดไทย ซึ่งมีค่าฉีดเริ่มต้นที่เข็มละ 2,200 บาท