แฟชั่นช่วยแก้ปัญหาอะไรได้บ้าง

หลายวันก่อนมีเพื่อนสถาปนิกคนหนึ่งมาตั้งคำถามเชิงสงสัยใส่เราว่า แฟชั่นเป็นแขนงการออกแบบที่ดูจะไม่พัฒนาที่สุดแล้วหรือเปล่า เพราะการออกแบบและดีไซน์มาจาก “การแก้ปัญหา” เป็นอันดับแรก แล้วการดีไซน์เสื้อผ้าแก้ปัญหาอะไรบ้าง?

ดูจะเป็นคำถามที่น่าขบคิด เรื่องที่ว่าแฟชั่นและแฟชั่นดีไซน์มันช่วยแก้ปัญหาอะไรบ้าง แต่ข้อสงสัยว่าแฟชั่นเป็นแขนงการออกแบบที่ดูจะไม่พัฒนาที่สุดแล้วนี่เรากระโดดตั้งการ์ดใส่ทันที เพราะเราคิดว่าพัฒนาการของแฟชั่นตั้งแต่มีอุตสาหกรรมนี้มามันรุดหน้าไปอย่างต่อเนื่องอยู่แล้วนะ ให้ตอบทุกคำถามก็คงต้องตอบกันยาว ๆ แต่ขอตอบเท่าที่เราพอจะตอบได้ในฐานะที่ก็ไม่ได้เป็นผู้เชี่ยวชาญแฟชั่นมาจากไหน

ถ้าตั้งหลักว่าดีไซน์เกิดขึ้นเพื่อแก้ปัญหา ก็ตอบได้ว่าแฟชั่นแก้ปัญหาเยอะมาก ๆ ตลอดเวลาที่มีอุตสาหกรรมแฟชั่นมา ถ้าลงลึกกันในเชิงการออกแบบ สินค้าแฟชั่นอาจจะพูดได้ว่าแทบทุกชิ้นที่เราเห็นกันอยู่ในโลกยุคปัจจุบันตอนนี้ ที่มาที่ไปของการดีไซน์ล้วนมาจากการตอบโจทย์ปัญหาอะไรบางอย่างของผู้สวมใส่ทั้งสิ้น ยกตัวอย่างเช่น รองเท้า Brogue ฉลุลายที่ผู้ชายหลายคนชอบใส่กันเป็นรองเท้าทางการทุกวันนี้ ไปย้อนประวัติดู รองเท้าคู่นี้มีที่มาจากไอร์แลนด์ในฐานะรองเท้าสำหรับการใส่ออกไปลุยข้างนอก เพราะงั้นการฉลุลายที่เห็นเป็นรู ๆ จึงมีไว้สะเด็ดน้ำคือให้น้ำไหลออกจากรองเท้าได้เวลาไปย่ำในที่ชื้นแฉะมา

โรงงานผลิตผ้าและดีไซเนอร์เองก็ไม่เคยหยุดนิ่งในการพัฒนานวัตกรรมผ้าที่จะช่วยให้ชีวิตคนง่ายขึ้น อย่างเสื้อผ้า outerwear สำหรับใส่ในฤดูหนาว ในอดีตเค้าอาจจะต้องตัดขนสัตว์หรือทอผ้าเนื้อหนาหนักมาเพื่อใส่กันหนาว ปัจจุบันเค้าพัฒนาไปจนถึงจุดที่เฟอร์เทียมหรือหนังเทียมใส่ทนหนาวได้ดีพอโดยไม่ต้องฆ่าสัตว์ หรือถ้าจะฆ่าสัตว์ก็สามารถฟอกหนังให้น้ำหนักเบามากเมื่อเทียบกับการสวมใส่เสื้อผ้าที่ทำจากหนังในอดีต หรือถ้าเป็นผ้า เทคโนโลยีการทอผ้าให้เนื้อแน่นกันหนาวก็ทำได้ดีขึ้นในน้ำหนักที่เบาขึ้นจนไม่ต้องหนักตัวเวลาใส่ หรือหนักกระเป๋าเวลาเดินทาง

Stella McCartney เป็นดีไซเนอร์คนหนึ่งของวงการแฟชั่นที่ออกมาต่อต้านการใช้หนังสัตว์และเฟอร์ทุกประเภท และเธอทำจริงจังด้วยการพัฒนาหนังเทียมให้ออกมาเนี้ยบเหมือนหนังจริง รองเท้าและกระเป๋าของ Stella ก็จะดูสวยเหมือนหนังจริงมากเพราะใช้เวลาทุ่มเทไปกับงาน R&D ตรงนี้นมนาน แถมยังออกมาบอกดีไซเนอร์คนอื่นๆ ด้วยว่าทุกแบรนด์ควรจะพัฒนาตนเองไปในทางนี้เพราะเอาจริง ๆ ทุกคนทำได้ (ในวงเล็บว่า แม้ในอีกมุม หนังวัวมันจะเป็น byproduct ของอุตสาหกรรมอาหารก็ตาม) ล่าสุด Gucci ก็เพิ่งจะออกมาประกาศเลิกใช้เฟอร์แล้วเหมือนกัน ตั้งแต่ฤดูกาลหน้าเป็นต้นไป

หรืออย่างคอลเลคชั่น A Suit to Travel In ของ Paul Smith ที่เปิดขายมาหลายซีซั่นแล้ว เค้าใช้ผ้าวูลความยืดหยุ่นสูงมาตัดเย็บ ทำให้ยับยากและถ้ายับก็คืนรูปเร็ว ถึงม้วนบิดอะไรมันก็จะคลายตัวแล้วไม่ยับ ช่วยให้คนใส่สามารถพับสูทใส่กระเป๋าเดินทางไปประชุมที่ไหนก็ได้ในโลกแล้วไม่ต้องเสียเวลามานั่งรีด หยิบออกจากกระเป๋ามาก็ใส่ได้สวยเลย อันนี้คือนอกจากจะใส่สวยแล้วก็ชัดเจนว่าเทคโนโลยีการผลิตผ้าที่มันก้าวหน้าไปของโลกยุคปัจจุบันมันช่วยแก้ปัญหาให้กับผู้คนอย่างไรได้บ้าง

ถือว่ายกตัวอย่างให้เห็นภาพกันพอสังเขป สำหรับเรา เราคิดว่าเวลาพูดถึงแฟชั่น เราอาจจะเห็นภาพความฉาบฉวยสวยงามของมัน ซึ่งนั่นมันเป็นเรื่องภายนอก เป็น appeal ที่ขับเคลื่อนอุตสาหกรรมนี้ให้เติบโตด้วยการเล่นกับ desire ของคน แต่ในเนื้อในมันมีอะไรมากกว่านั้น เราคิดว่างานออกแบบ ถ้าออกแบบมาเพื่อตอบโจทย์ปัญหาหรือช่วยแก้ปัญหาอะไรบางอย่างอย่างเดียว แต่ไม่สวย บางทีมันก็ขาดเสน่ห์ที่จะดึงดูดให้คนอยากเอาไปใช้แก้ปัญหา ซึ่งเราว่างานออกแบบแขนงอื่น ๆ ก็น่าจะเป็นแบบเดียวกันกับการออกแบบแฟชั่นนะ

เหมือนอย่างรองเท้า Brogue ที่เกิดขึ้นเพื่อตัดปัญหาการระบายน้ำในรองเท้าเวลาออกไปลุย แต่ทุกวันนี้คนที่ใส่ Brogue กันอยู่คงไม่มีใครใส่ไปย่ำที่แฉะกันแล้ว เพราะด้วยความสวยงามของมันอันเป็นผลมาจากการพัฒนาปรับปรุงเปลี่ยนแปลงรูปลักษณ์ของรองเท้าจนได้ดีไซน์ที่แปลกใหม่ยิ่งกว่าเดิม จนรองเท้าคู่นี้สามารถเอามาใส่คู่กับชุดสูทได้แบบกลมกลืนแล้วก็ดูหล่อด้วย Prada ยังเคยไปไกลถึงขั้นเอา Brogue มาผสมกับพื้นยางสไตล์รองเท้า sneakers แต่ใส่เข้ามาให้หนากว่าปกติจนออกมาเป็นรองเท้าทรงใหม่ที่เท่และฮิตมากอยู่หลายปี ทุกวันนี้ถึงจะไม่ฮอตเท่าเดิมแต่ก็ยังผลิตขายอยู่ (อย่างไรก็ตาม เราเคยไปลองและพบว่า มันไม่ได้ใส่สบายเดินสะดวกอะไรเท่าไหร่ 55)

ถามว่าแฟชั่นช่วยแก้ปัญหาอะไรบ้าง ตอบง่าย ๆ อีกทีว่า แค่เสื้อผ้าที่ถูกดีไซน์มาให้ผู้ชายหรือผู้หญิงซักคนใส่ แล้วมันช่วยเสริมบุคลิก ทำให้คุณดูดี มีความมั่นใจ เท่านี้ก็แก้ปัญหาอะไรได้เยอะแล้วล่ะ