อะไรอยู่ในกล้องคู่พระหัตถ์ ในหลวงรัชกาลที่ 9

ในหลวงรัชกาลที่ 9 มีกล้องคล้องพระศอตลอดเวลา เป็นภาพที่ติดตาคนไทยทุกคน แต่ภาพที่ผ่านเลนส์ของพระองค์มีอะไรบ้างและบอกอะไรเราบ้าง

หลังจากที่ประชาชนชาวไทยได้เห็นพระบรมฉายาลักษณ์ของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชมานับไม่ถ้วน ในวันนี้เราได้มีโอกาสเห็นภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ใน “นิทรรศการภาพถ่ายฝีพระหัตถ์พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช” ที่จัดแสดงอยู่ที่ ชั้น 9 ของหอศิลป์กรุงเทพมหานครจนถึงวันที่ 7 มกราคม 2561

สำหรับภาพถ่ายฝีพระหัตถ์ที่นำมาแสดงในครั้งนี้มีจำนวน 200 ภาพ มีทั้งที่เคยเผยแพร่และมีหลายภาพมากที่ไม่เคยเผยแพร่ที่ใดมาก่อน ภัณฑารักษ์ คือ คุณนิติกร กรัยวิเชียร แบ่งการนำเสนอเป็น 3 ช่วงรัชกาล ได้แก่ ช่วงต้นรัชกาล จัดแสดงภาพถ่ายยุคขาว-ดำของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในรัชกาลที่ 9 พระราชโอรส พระราชธิดา พระราชนัดดา ตั้งแต่วันพระราชสมภพและพระบรมวงศานุวงศ์ ช่วงกลางรัชกาล จัดแสดงภาพทรงงาน ณ สถานที่และโครงการต่างๆ ทั้งด้านการเกษตร การชลประทาน การพัฒนาท้องถิ่น และโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ และ ช่วงปลายรัชกาล จัดแสดงภาพคราวเสด็จฯ แปรพระราชฐานไปประทับแรม ณ พระราชวังไกลกังวล ทัศนียภาพอันงดงามต่างๆ ภาพที่ทรงถ่ายระหว่างเสด็จประทับ ณ โรงพยาบาลศิริราช และสุนัขทรงเลี้ยง

นิทรรศการครั้งนี้ ประชาชนชาวไทยไม่ควรพลาดด้วยประการทั้งปวง เพราะภาพถ่ายหลากหลายอารมณ์และรูปแบบที่ท่านได้ฝากไว้บนแผ่นฟิล์มมีตั้งแต่ภาพในอิริยาบทส่วนพระองค์ในครอบครัว ไปจนถึงการเดินทางที่ท่านเสด็จทรงงานในต่างจังหวัดและต่างประเทศ

ถ้าคุณเดินชมผลงานเหล่านี้ จะพบว่าภาพถ่ายนับร้อยเหล่านี้ไม่เพียงแต่แสดงให้เห็นมุมมองผ่านสายพระเนตรของพระองค์ แต่ยังแสดงให้เห็นถึงพระอัจริยภาพในการถ่ายภาพ การจัดองค์ประกอบภาพ และแสง อีกทั้งพระอารมณ์ขันของพระองค์ท่านอีกด้วย

ภาพที่น่าประทับใจที่ประชาชนคนไทยไม่ค่อยได้เห็นบ่อยนักคือภาพสมเด็จพระบรมราชีนีนาถในพระราชอิริยาบทสง่างามที่ในหลวงทรงฉายเองตามสถานที่ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นสถานที่ที่แสนจะธรรมดาในประเทศไทย เช่น อ่างเก็บน้ำในจังหวัดเชียงใหม่ ไปจนถึงต่างประเทศ หรือในที่ตำหนักส่วนพระองค์

จนไม่น่าแปลกใจที่ Reginald Davis ช่างภาพชื่อดังชาวอังกฤษที่เคยถ่ายภาพให้กับราชวงศ์มาแล้วทั่วโลกเคยเล่าไว้ว่า ครั้งหนึ่งพระองค์ทรงมีพระราชดำรัสกับเขาว่า พระองค์ชอบถ่ายภาพพระราชินีด้วยตัวพระองค์เอง และไม่เคยทิ้งรูปของท่านเลยสักใบ

นอกจากนี้ยังมีภาพของพระโอรส พระราชธิดา และพระราชนัดดา ในอิริยาบทส่วนพระองค์ที่คนไทยไม่ควรพลาดโอกาส

นอกจากความเป็นส่วนพระองค์ที่เราจะได้มีโอกาสน้อยเหลือเกินที่จะได้เห็น หลายๆ ภาพยังแสดงให้เห็นถึงมุมมองที่พระองค์มีต่อพสกนิกรเวลาที่ทรงงาน ตั้งแต่ช่วงต้นรัชกาล ภาพหลายภาพแสดงให้เราได้เห็นว่าท่านได้ประทับอยู่ใกล้กับประชาชน มากแค่ไหนจึงจะได้ภาพในมุมที่ใกล้ชิดกันขนาดนี้ และมีหลายภาพในช่วงปลายรัชกาลที่ท่านถ่ายฝูงชนที่มาคอยชมพระบารมี

อีกความประทับใจจากนิทรรศการนี้คืออารมณ์ขันที่ท่านได้มองผ่านเลนส์ เช่น ภาพถ่ายในมุมหนึ่งของวัดที่ดูเหมือนจะเป็นภาพเรือนไม้ธรรมดา แต่ถ้าใครอ่านที่ป้ายเล็กๆ ในภาพนั้นเขียนไว้ว่า “วันพระห้ามขอน้ำมนต์” หรืออีกภาพคือภาพที่พระองค์ทรงบันทึกจากมุมหน้าต่างชั้นบนของวังไกลกังวล ที่ด้านล่างดูเหมือนกำลังจะมีพิธีการบันทึกภาพแขกที่มาเยือน ท่านได้แอบถ่ายภาพมาจากชั้นบน แต่ก็มีหนึ่งในบรรดาแขกของท่านได้แหงนหน้าขึ้นมาเห็นในขณะที่พระองค์กำลังกดชัตเตอร์ภาพนั้นพอดี

นิทรรศการ ภาพถ่ายฝีพระหัตถ์พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช จัดแสดงถึงวันที่ 7 มกราคม 2561 ณ ห้องนิทรรศการหลัก ชั้น 9 หอศิลปวัฒนธรรมแห่งกรุงเทพมหานคร